Dirty Controversy about Kapilvastu (Part 1)

* H. L. Singh



Many great men, writers and distinguished people have expressed their concern about the sancity of Lumbini, being the birthplace of the Buddha. Edwin Arnold, the author of the poem ‘Light of Asia’, who was and is still regarded as a great Buddhist thinker, wrote: “One of the greatest of the epoch-making events in the spiritual history of mankind was marked when the “Light of Asia” was set out brightly in the central part of India, or, in other words, when the spring of Great Wisdom and Compassion gushed up there, which, in the course of time, has come to enrich the human mind through and over many centuries to follow up to the present day.”

There is a good deal of writings intended to establish connection of Kapilvastu with Koshala of India to the extent of saying that Kapilvastu was under Koshala. Sukumar Dutt, the author of ‘Buddhist Monks and Monasteries of India’, wrote: “We must not forget that the Sakiya country, at least, which Buddhism arose, stretched up in the lower slopes of the Himalayas. And in the seventh century B.C. the most powerful Kingdom was the Northern Kosala, whose capital lay under the hills, and whose power mainly depended on the mountaineers drawn from its vicinity”.

Sukumar Dutt also said that “He who brought Lumbini out of the mist of legends in the light of topography was no other than Emperor Asoka”.

Another Indian writer Dr. Nanda Kishore Devraj wrote: “The Buddha was born in 623 B.C. His father Shuddhodana, who was a king of solar dynasty under Koshala, was the chief administrator of the Shakya republic”.

In the same light the book “2500 years of Buddhism” mentioned, “It was the seventh century before the Christian era. The civilized part of India was divided into sixteen realms, eight of which were Kingdoms and the remaining republics. Among the kingdoms the most powerful were Magadha and Kosala. The little Shakya republic was ruled by the king of Kosala who received tribute from the former. The Shakyas were of the Kshatriya solar race and called themselves rajas. In the middle of the century, their chief Shuddhodana had his capital at Kapilvastu”.

Among the sacred places of Buddhism, Lumbini where the blessed one was born must inevitably come first. It has been identified with the site of Rummindei in the Nepalese Terai. As the birthplace of the Buddha, the site grew in sancity and importance….. of course, there still stands at the site a pillar engraved with an inscription commemorating the great Ashoka’s pilgrimage to this place in the twentieth year after his consecration. “Here the Buddha was born”, says the emperor, and this statement proves the identity of the sanctified spot beyond any doubt”.

The British writer John Snelling shared the above view in the following words: The man who was to become the Buddha was born about 563 BC of Kshatriya stock at a place called Lumbini. This is situated in the Terai region of what today is the republic of Nepal, immediately below the Himalayan foothills on the northern edge of the plain of the River Ganges, due north of the holy city of Baneres. He was given the name Siddharth and took the clan-name Gautama. His father, Shuddhodana, has been variously described as the King or leader of a local people known as the Shakyas or even just as prominent citizen of Kapilvasthu, the Shakyan capital. The Shakyas were in fact just of a number of more or less independent people then inhabiting this part of northern India who were politically organized into tribal republics ruled by elected aristocracies”.

John Snelling also cleverly noted that “Nepal can claim the supreme Buddhists accolade of being technically the Buddha’s birthplace, Lumbini, which lies just inside its southern frontiers, is one of the four great pilgrimage-places for Buddhists”.

Writing on the Chinese pilgrims’ view about Lumbini, Indian writer Avadesh Singh said that Chinese pilgrims have mentioned that Gautam Buddha was born in Lumbini forest close to Kapilvastu, the capital of Shakyas. It is worth mentioning that the Lumbini forest was 8 miles far south of the capital. Hiuen Tsang has written that Shuddhodana was the king of Kapilvastu, who was dependent on the king of Koshala.

The Japanese writer Nikkyo Niwano was misinformed when he said “The historical Buddha, the founder of Buddhism, was born in north-eastern India about twenty-five hundred years ago… Shuddondana was the ruler of the Shakya state which, as was the custom in India at that time, was known by the name of the rulling tribe, rather than by the name of the land it occupied. The state of the Shakyas was a small country extending from the northern border of India into what is now southern Nepal. The remains of its capital city, Kapilvastu, and the palace in which the Buddha grew up still survive to remind us of the days when the land of the Shakyas was a vital minor state in northern India”.

Controversy over Kapilvastu

That Gautam Buddha was born at Lumbini of Kapilvastu is a historical fact. Kapilvastu named after saint Kapila (early 6th century B.C.) was known not only as the home city of the Buddha, but was also known for its rith cultural heritage and natural splendors.

The hermitage of saint Kapila was on the side of the Bhagirathi river (which is now called Banganga). When King Bimbisara of Magadha asked the Buddha his birthplace, the Buddha said that it was the place from where the Himalayas could be seen. This shows that Kapilvastu was full-fledged city gifted with natural beauties. Later it was destroyed and due to neglet and natural wear and tear, identification of it became difficult.

Against this historical background, there are some attempts to distort this fact claiming that Kapilvastu is Piprahawa located in Uttar Pradesh, India. Sometime ago, Indian newspaper Aaj published a news headlined “Piprahawa in India is Kapilvastu, the home of Gautam Buddha.” In the past, too, there were attempts by Indian scholars to establish that the Buddha was born in India and that the Buddha was an Indian. In books and other writings originating from India, there are numerous mentions of this claim. As a result of this claim, a vast population of the western world was misinformed that the Buddha was born in India. The buddha was also called the ninth incarnation of Lort Vishnu. Because of the largeness of size, India has a great advantage over Nepal. The government of Uttar Pradesh is making maximum use of this advantage.

It is true that Gautam Buddha attained Enlightenment at Bodhagaya, Bihar, did Dharmachakraparivartana(turning the wheel of the doctrine) at Sarnath, a site near Benares, and passed away at Kushinagara in the Kasia district of India. This fact provided enough strength to the Indian scholarship to push ahead their claim. Since India was and is still a window of oriental culture and civillisation to the western world, it is but natural that Indian writings and literature should make a tremendous influence all over the world.

The main attraction of the Indian claim is the popularity of Buddhism. Even great Indian scholars were tempted to call the Buddha an Indian. K.M.Munshi and R.R.Diwakar wrote: “….. in 543 B.C. in Lumbini in Nepal’s Western Terai, he was born of an ancient Indian prince five centuries before Jesus. His father ruled the tribe of Shakyas under the shadow of the Himalayas”.

D. Servepalli Radhakrishnan wrote: “The Buddha did not tell that he was announcing a new religion. He was born, grew up, and died a Hindu”.

Inspite of the above statements about Kapilvastu, the Shakya tribe to which the Buddha belonged to, the location of Kapilvastu was made a subject of controversy. There is no controversy about Lumbini, the pillar erected by Ashoka in 249 B.C., events of the Buddha’s birth, childhood, renunciation, attainment of Nirvana and finally Parivirvana. Kapilvastu was referred to as the city where King Shuddhodhan reigned. It is a historical fact that the Buddha came to Kapilvastu after the attainment of Enlightenment, met his father, wife Yashodhara and son Rahula. The visit of Emperor Ashoka, Chinese prlgrims Fa Hsein in 403 A.D. and Hiuen-tsang in 636 to Kapilvastu, all the three from the Indian territory, and the accounts available from both the Chinese prilgrims found Kapilvastu in complete ruins. Hiuen Tsang wrote that the palace of King Shuddhodana was “in utter ruins” with some of its parts conveted into monastries and occupied by the mons of the the Hinayana faith. The controversy that Piprahawa is ancient Kapilvastu was raised in 1971 by Director of the Piprahawa expedition and archaeologist K.M. Srivastava. He made this claim on the basis of the discovery of an ‘original’ casket with relics of the Buddha. The story of the destruction Kapilvastu by Prince Virudhaka also called Vidudabha, son of Prasenjit, around 545 B.C. is a genuine story recorded in history. After the destruction of Kapilvastu, the Shakyas of that place went to different places….. some to Rajgriha and Vaisali, some to Vedi….. and others fled to Piplival (Piprahawa) where the Sakyas were afterwards known as Maurya.

The most important event in the history of Kapilvastu was the massacre of its citizens and the sack of the city by King Virudhaka of Kosala in B.C. 545. Virudhaka entered the town at the time of a truce and began killing the inhabitants washing the stone slabs of the Assembly Hall (Santhagara), where he was humiliated. When Lord Buddha visited Kapilvastu, after its destruction, he was ill wia a headache. Ananda, the disciple of the Buddha, was also greatly shocked seeing the city like a cemetery. When Ajatasatru of Magadha heard this, the same year he attacked over Kosala, burnt Virudhaka and his minister Ambarisha alive and annexed both Kosala and Kapilvastu in his dominion.

It is said that after the revival of Hinduism and after the emergence of Gupta rulers, Shakyas, Kapilvastu and Buddhism suffered a setback and the importance of Kapilvastu declined. The once prosperous and shining Kapilvastu was neglected. And, in course of time, due to this negligence, Kapilvastu was nearly forgotten. But this argument is less convincing. The destruction of Kapilvastu by Virudhaka is a concrete evidence of the disappearance of Kapilvastu.

According to scholar Bhuwan Lal Pradhan, the Indian government’s motive in identifying Piprahawa as ancient Kapilvastu is worth suspicions as well as baseless. It is Tilaurakot which is ancient Kapilvastu. There are still the remains of ancient monuments, structures like stupas, monasteries, etc. The remains of the palace of Kingh Shuddhodana, old coins found there and the presence of the Banganga river known in the past by the name of Bhagirathi are living proofs of the authenticity of Tilaurakot as ancient Kapilvastu.

The claim made by the Uttar Pradesh government based on the discovery of a casket with the relic of the Buddha and the terracotta seals and structural remains is motivated by factors other than the cultural and archaeilogical ones. Besides this propaganda, the government of Uttar Pradesh has undertaken construction works to give a face-lift to Piprahawa and to win recognitin for Piprahawa as ancient Kapilvastu. Naugadh district of Uttar Pradesh was renamed Kapilvastu district some years ago. Besides this, some places of Uttar Pradesh have been renamed Siddhartha Janapath. Thus, it is evident that the Uttar Pradesh government’s move, has been calculated towards seeking recognition of Piprahawa as ancient Kapilvastu.

Even before the discovery of the Lumbini pillar by Dr. A. Fuhrer, efforts had been made to study about the archaelogical treasures in Nepal and India. Charles Allen writes: “Vincent Smith, a Trinity College Dublin man, son of a well-known Anglo-Irish numismatist and archaeologist, … read many times over the latest translations of the Indian travels of Fa Hian, Huan Tsang and others. While serving as magistrate of the town of Basti, about a hundred and twenty-five miles north of Benares, he thoroughly explored the surrounding countryside – and came to the conclusion that many of Cunningham’s identifications of Buddhist sites in the plains country south of the Himalayan hills of Nepal were wrong. In 1885 Mr. Duncan Ricketts, manager of an estate whose lands extended to the Nepalese border, came to him with news of a stone pillar sticking up out of the ground about five miles north of his bungalow, well inside Nepalese territory. It was inadvisable for a British official to tresspass across the frontier, so Simith asked for a rubbing to be made of the inscriptions on the pillar. They were identified as ‘medieval scribbling’, so Vincent Smith left the matter there. It was probably the greatest mistake he ever made.

Like Vincent Smith, Dr. Lawrence Austine Waddell pored over Cunni gham’s Archaelogical Survey Reports and came to the conclusion that Cunnigham had got a lot wrong, particularly in his siting of the places associated with Gautam Buddha’s birth and death.

For many years past, Waddell later wrote, “I had been devoting a portion of holidays to a search for this celebrated ancient site- Kapilvastu as well as for that of the Buddha’s death – Kusinagara ever since I had realised that General Cunningham’s identification of the villages of Bhuila and Kesia with those sites was clearly altogether false.

Against this historical background, there are some attempts to distort the fact that the Buddha was born in India claiming that Kapilvastu is Piprahawa which is located in Uttar Pradesh, India. There were attempts by Indian scholars to establish that the Buddha was born in India. In books and other writings originating from India, this claim has been made.

As a result of this claim, a vast population of the western world was misinformed that the Buddha was born in India. An effort in this direction had already been made in the past. Because of the largeness of the size of territory, the vast academic settlements and the numerous communication networks existing in India, India has a great advantage over Nepal as far as publicising India as the birthplace of the Buddha is concerned.

The fact that Gautam Buddha attained enlightenment at Bodhgaya in Bihar, delivered the first sermons at Sarnath, a site near Benares and passed away at Kushinagar in India Provided enough strength to the Indian scholarship to push their claim ahead.

Prof. A.T.D.E Perara of Sri Lanka who made a study of Kapilvastu wrote, Kapilvastu, according to Hsuan Tsang had the circuit of 4.000 li (equivalent to 664 miles). Hence, the argument put forward in favour of the tiny village of Piprahawa as representing the whole territory of the Shakya republic by an official in the service of the Department of Archaeological Survey of India carries little sense. As a matter of fact, it was the same department itself which after an intensive study of concerned areas declared at the close of the last century that Kapilvastu of Buddha’s days is represented as today’s Tilaurakot region of Nepal.

Mr. Perara said further: “The search for the lost site of Kapilvastu, as mentioned above, was intensified only after the discovery in 1898 of Peppe’s relic-casket from the stupa at Piprahawa. The case of Piprahawa was then under full consideration, but it has to be rejected in the light of newer buildings. Then was focused scholars’ attention on Tilaurakot. It was extensively explored and parts of it were even excavated. An exhaustive study of Buddhist texts, travel accounts of the Chinese travellers, new find from Tilaurakot and all other relevant materials was made. Only thereafter experts working under the Department of Archaelogical Survey of India jointly arrived at the conclusion that Tilaurakot was Kapilvastu. Thus scientifically was this fact established, and it came to be unversally recognized with no ground for controversy”.

Therefore, Perara says that the official of Indian Department of Archaeology K.M. Srivastava who said that Piprahawa was Tilaurakot was baseless.

This claim was covered by Indian newspaper ‘The Indian Express’ on April 13, 1973. On Jan 24, 1976, the ‘Times of India’ wrote, “Scholars held for a long time that Tilaurakot was Kapilvastu even though there was no solid archaelogical evidence to do so. The basis for this erroneous belief (i.e. Tilaurakot is Kapilvastu) was the account given by the Chinese pilgrims…

In 300 A.D. Fa Hien went from Kapilvastu to Lumbini… in 629 Hien(Hisuan) Tsang also went from Kapilvastu to Lumbini.

K.M. Srivastava once again wrote in the ‘Illustrated Weekly of Indi’ on May 16, 1979, “The … indication of Piprahawa being the site of ancient Kapilvastu was furnished by the Chinese traveller Fa Hsien. According to his record Lumbini should be nine miles east of Kapilvastu… The difference supported by the scholars between the distance recorded by Fa Hsien and Hsuan Tsang was unwarranted.

The news item also carried a photograph displaying the structural remains traced around the stupa at Piprahawa under the title “A scene of Vihara found in the excavation in Piprahawa.” Similarly, the Indian Hindi periodical ‘Dharmayug’ also printed a photograph showing the remains of the palace of Shuddhodana, the father of Gautam Buddha in May 1973.

The above claims sadly expose that the archaelogist K.M. Srivastava was quite ignorant of the distance between Lumbini and Piprahawa. The actual distance between the two places is nearly ten miles. Also, the dates given by him about the visits of Fa Hsien and Hsuang Tsang to the region of Kapilvastu are hopelessly wrong. As noted above, the conclusion that Tilaurakot was Kapilvastu was based on the archaelogical and other evidences and on a joint decision of a group of experts. It is ridiculous that one single individual should challenge the views of a group of experts and denounce the entire previous work without any concrete evidence.

Harischandra Lal Singh (H.L. Singh) is a well known Buddhist scholar and has written many books on Buddhism. This article was published in “Anandabhoomi” monthly in Aswin issue.

Source: worldamity.wordpress.com

'झाडापखालले जब कसैलाई सताउछ दिल्ली लेनै उस्को प्राण बचाउछ'

झाडापखाला ले जब कसैलाई सताउछ जीवनजल ले नै उस्को प्राण बचाउछ।।। अब शायद यो जीवनजल को बिज्ञापन ले हाम्रो देसमा झाडापखाला रोक्ला जस्तो छैन यदी रोक्ने नै थियो भने दुई दुई वटा सरकार ले यती धेरै सास्ती किन भोग्नु पर्थ्यो र? अहिलेको युगमा यती सानो रोगले कारीब ३०० जनाले ज्यान गुमाउनु नै किन पर्थ्यो र? अझ मान्छे मर्ने क्रम त रोकिएको नै छैन दिन दिनै यती मरे उती मरे भन्ने पढ्न सुन्न पाईन्छ, खास के छ र त्यहा त्यस्तो जसले त्यो महामारी रोक्नै सक्दैन? प्रधानमन्त्रीले पनि निरिक्ष्यण भ्रमण गरिसके , स्वास्थ्य मन्त्रीले पनि बिदेस भ्रमण गरी सके अझ अरु धेरै पदाधिकारीहरु ले आकाश र जमिन दुबै ठाउँ बाट निरिक्ष्यण गर्न भ्याइसकेका छन। अझ अघिल्लो सरकारका मन्त्री हरु पनि त्याहा पुगेका नै थिए। झन त्यस्तो बिकट ठाउँमा मन्त्री र नेतागण हरु हेलिकप्टरमा उड्दै तल खच्चड लाई ओखतिको भरी पनि बोकाएकै थिए अझ सैनिक, राजनीतिक कार्यकर्ता अनी स्वास्थ्यकर्मीहरुको बाक्लो सकृयाता छ तै पनि समस्या त अझै जस्ताको त्यस्तै नै छ भने पनि फरक नपर्ला। त्यात्रो महामारीले सैयौ मनिसहरु मरिरहेका थिए स्वास्थ्यमन्त्री जर्मनी तिर हानिए लौ अब चै गतिलो ओखती ल्याएर रोग निर्मुल गर्लान है भनियो तर कहाँ हुनु उनी त अर्कै काममा पो त्यता हानिएका रहेछन। रक्षा मन्त्री अस्ती भारत जादा पनि त्यस्तै आशा गरेको अब भने केही होला भनेको त हतियार किन्न पो गएको रे भन्ने सुन्न पाइयो अनी त अचम्म लागेर आयो मुलुक लामो समय देखी अस्थिर छ भर्खरै दशक लामो युद्ध सकिएर शान्ती प्रकृया अघी बढीरहेको छ भएका सेना र माओवादी लडाकु अनी तिनिहरुका हतियारको ब्यबस्थान भइसकेको छैन, त्यही सेना र हतियार को कुरा ले फेरी शान्ती प्रकृया अन्योलमा पारीरहेको छ अनी सरकार त्यही शान्ती प्रकृयालाई पूर्ण सफल बनाउछु भनेर अघी बढीरहेको बेला किन चाहिएछ त हतियार भन्ने सोच्दै बसेको लाग्यो त्यात्रो प्रयास गर्दा पनि मत्थर नहुने महामारी बिरुद्ध अब सरकारले सैनिक कारबाही गर्नलाई पो हतियार सम्झौता गर्न लागेछ तर धन्य त्यस्तो केही होइन रहेछ भ्रमणको कारण त अर्कै रहेछ अनी मन्त्रिको स्वास्थ्य पारीक्ष्यण पनि। धेरै पहिला बाट सुन्न पाएको कुरो नै हो दिल्लीमा नेपाल र नेपालीहरुको बारेमा खुब चासो गरिन्छ रे त्यही भएर नै होला हाम्रा नेता हरु पनि त्यो ठाउँ लाई पवित्र तिर्थ नै सम्झन्छन अझ हरेक नयाँ नेपाली प्रधानमन्त्रीहरुले त आफ्नो पहिलो तिर्थाटन त्यही बाट सुरु गर्नु पर्ने रे अनी हाम्रोमा अर्को ठुलो समस्या छ नेताहरुको बिराम दिल्ली गएन भने निको नै हुँदैन सानो भन्दा सानो अनी ठुलो बिराम पनि दिल्ली पुगेर २-४ दिन उपचार गरेपछी चट। देशको राजनीति देखी लिएर राजनीतिज्ञ हरुको सबै प्रकारका समस्या हरुको त्यहा सजिलै समाधान हुदो रहेछ। रोगले पनि कुरा बुझे जस्तो छ है अब दिल्लीको बारेमा। कि त बिरामी हरु दिल्ली नै जानु पर्ने नत्र दिल्ली बाट फुकेर ल्याएको मन्त्र नै जप्नु पर्ने जस्तो छ अब नत्र त पखालाले नछोड्ने नै भये जस्तो छ। अनी अब 'झाडापखालले जब कसैलाई सताउछ दिल्ली लेनै उस्को प्राण बचाउछ' भनेर बिज्ञापन गर्नु नपर्ला भन्न सकिदैन। जय गाइजात्रा
Sujan neupane
August 10 2009

नयाँ बजेटमा बोलवालाहरुकै हालिमुहाली हुने संकेत, गरीब निमुखाहरु चेपुवामै

Published in 'The Nepali Times Australia'
August Issue

हरेक बर्षझैं यस् पाली पनि आर्थिक बर्ष २०६६-६७ सालको बजेट गठबन्धन सरकारका अर्थमन्त्रीले घोषणा गरिसकेका छन। अनेकौं शंका उपशंका अनी बिबिध चुनौती अनी प्रमुख प्रतिपक्षी दल अनी लाखौं करोडौं जनताले तेर्स्याएको सरकारको बैधानिकताको प्रश्नका बाब्जुद आखिर नयाँ बजेट आफ्नो पुरानो आकार बढाउदै समयमै आयो। सर्बप्रथम त यहाँ हास्यस्पद कुरा त के छ भने गत आर्थिक बर्षमा २३६ अर्बको बजेट माओबादी नेत्रित्वको गठबन्धन सरकारका अर्थ मन्त्रिले ल्याउदा मुलुकको अर्थतन्त्रले धान्न नसक्ने गरी जनता फकाउन, कार्यकर्ता पाल्नको लागि अती नै महत्वकांक्षी बजेट ल्याएको जस्ता कुराहरु गरी बिरोध गर्ने हरुको गठबन्धनले पहिलो पटक कारीब २८६ अर्ब र राष्ट्रसेवक कर्मचारी हरुको तलब ब्रिद्धिको मागको आन्दोलनलाई सम्बोधन गर्ने नाममा कारीब १३ अर्ब गरी झन्डै ३ खर्बको बजेट राष्ट्रका सामु पेस गरेको छ।हरेक पटक झैं यसपाली पनि बजेटले निक्कै आकर्सक लक्ष्यहरु पेस गर्दै शान्तिसुरक्षाको प्रत्याभुती गराउने, गरीबी बेरोजगारी अनी महंगी जस्ता कुरा हरुलाई न्युन गर्दै आर्थिक ब्रिद्धीमा उल्लेखनिय सफलता प्राप्त गर्ने बाचा गरेको छ यध्यपी त्यस्को कार्यन्वयन र रकमको सही रुपमा खर्च हुन नसक्ने सन्देह आम नेपाली हरु माझ टड्करो रुपमा तेर्सिएको छ, जुन कुरा सरकार सहयोद्धा दलहरु बिचको आपसी मेलमिलापको कमी र एक अर्काको खुट्टा तानातानका कारण गत बर्ष अर्बौ रुपैया खर्च हुन नसक्नु, महंगिदर लक्ष्य भन्दा धेरै माथि हुनु, शान्ती सुरक्षाको स्थिती झनै बिग्रिएर जानु र आर्थिक ब्रिद्धिदर लक्ष्य लिए भन्दा धेरै तल रही देसको अर्थतन्त्र झन झन धरासायी बन्दै जानुले नै प्रस्ट पारीदिएका छन। अझ पछील्ला धेरै बजेटहरुको कार्यन्वयनले पनि यस्तै नियती भोगेको देख्न पाइएको छ। अर्को कुरा यहाँ जुनसुकै पार्टीको सरकारले पनि आफ्ना कार्यकर्ता पाल्न र भोट फकाउन मद्धत पुर्याउने किसिमका योजनाहरु ल्याउने अनी अन्य दलहरु सग उचित सल्लाह र सहकार्य नगरि एकल्काटे रुपमा आफ्नो मनमानी रुपमा बजेट पास गराउने कार्यले जनताहरुमा ब्यापक नैरास्यता छाएको छ र हरेक पटकको बजेटका खोक्रा बाचा र आश्वासन हरुको विश्वाश नगर्ने बानी नै परी सकेको छ र अरु दलहरुले त्यस बजेटलाई असफल पार्न अनेक खेल खेल्ने प्रबित्ती हाम्रो देसमा अझै बिद्यमान छ।जसका कारण यो बजेटले पनि साचो रुपमा सफलता पाउनेमा शंकै छ। परिवर्तित समयमा गठबन्धन सरकारको संबैधानिक हैसियतको प्रश्न बुलन्दित रहिरहेको र प्रमुख बिपक्षी दल माओवादीको ब्यापक बिरोधका बाबजुत बजेट आउनु पूर्व नै अर्थ मन्त्री सुरेन्द्र पाण्डे आफ्ना कार्यकर्ताको दबाबमा करोडौ रुपैयाको जथाभाबी निकासा गरेकोमा आलोचित भईसकेका थिए र बजेट पस्चात पनि आफ्नै गठबन्धनका दल हरुका बिभिन्न पार्टीका नेता हरु द्वरा नयाँ बजेट एमाले मुखी भएको भन्दै अशन्तुस्टी ब्यक्त गर्दै समाजवाद उन्मुख बजेटको खुलेरै बिरोध गरिरहेको देख्न सुन्न पाइरहेको छ जहाँ माओवादी ले त यो बजेट को ठाडो असमर्थन नै जनाएको छ।अझ स्थानिय निकायहरुमा निर्बाचित जनप्रतिनिधिहरु नभएको अहिलेको परिस्थितीमा सरकारमा सामेल मुख्य पार्टीका हर्ताकर्ता सदस्यहरुको नै ति निकायहरुमा ब्यापक पहुच हुनु र हरेक योजनाहरुमा पनि उनिहरुकै दबाब र मनोमानी चल्न सक्ने सम्भावनाले गर्दा पनि यस् पटकको बजेटले जनआकांक्षाको सही सम्बोधन गर्न सक्ला र हरेक निमुखा भोका नाङा हरुको पेट भर्ने अनी आङ छेक्ने जस्ता न्युनतम आवश्यकता पुरा गर्न सक्ला भन्न मुस्किल नै छ, बरु ठुलाबडा हरु भनौदा र तिनको चाकडी गर्नेहरुकै जय हुने सम्भावना हरेक राजनैतीक दल अनी सरकारका बिगतका कृयाकलापहरु र अहिले देसमा रहेको धनी र गरीब बिचको अन्तरले नै पुस्टी गर्न मद्धत गर्दछन र बिगतका कतिपय सरकारहरुले हतियार खरिदमा उल्लेख्य खर्च गर्नु अनी पटक पटक हुने सरकारी कर्मचारीहरुको मात्र ब्यापक तलब र भात्ता र सुबिधा ब्रिद्धी गर्नुले हाम्रो जस्तो करीब ८०% जनसंख्या कृषिमा आश्रित अनी बेरोजगार र करोडौं देसबासी हरु गरीबीको रेखामुनी रहेको देसका नागरिक हरुको कृषि को आधुनिकिकरण बाट आफ्नो जिबनस्तर उकास्ने चाहना माथि कुठाराघात भएको छ बरु हरेक पटकका अनाबस्यक हतियारको खरिद अनी अल्पसंख्यक राष्ट्रसेवक हरुको तलब भात्ताको जथाभाबी ब्रिद्धीले महंगी बढन गई धनी र हुनेखाने हरुको अवस्था सुद्रिढ भईरहने र बहुसंख्यक सर्बहारा किसान मजदुर हरु गरीबी को दलदलमा झनै फसिरहने निस्चित प्राय नै छ। यसकारण पनि अहिलेको सरकारले जथाभाबी रुपमा पैसा बांढ्ने भन्दा पनि शान्ती सुरक्षाको स्थिती मजबुद गराउदै देसमा ब्यप्त मुल्यब्रिद्धीलाई बढ्न नदिएर अथवा घटाएर, विश्व आर्थिक मन्दिको कारण बढीरहेको गरीबी र बेरोजगारीका समस्या हरुलाई हल गर्ने योजना हरुमा अत्याधिक लगानी गरी हाम्रो जस्तो बिकासन्मोख कृषिप्रधान देसको कृषि क्षेत्रको मजबुतिकरणमा बिशेष ध्यान दिएको भए अबस्य पनि तलब भात्ता, हतियार जस्ता कुराहरुमा यसरी राष्ट्रको अर्थतन्त्रमा नै गम्भिर धक्का पुग्ने गरी खर्च गर्नु पर्ने अवस्था आउने थिएन र असुरक्षा र आकाशिदो मुल्यब्रिद्धी बाट सबै जनताले मुक्ती पाउने थिए, सबै देसबासी हरुको जय हुने थियो।

सुजन न्यौपाने
सिड्नी अष्ट्रेलिया
July 22 2009

के नेपाली जनता को त्यत्रो त्याग तपस्या आज यस्तो हुल तयार गर्नका लागि थियो???

नेपाल संचालक संघ १, रामबरन याधव-गणतन्त्रका राजा(फरक जनता को छोरा काम उही शाही राजाकै)जबर्जस्ती पदमा बसिरहेका। २, परमानन्द झा-काम केही छैन तै पनि उप बनेको दिन देखी नै हरेक जनताले मन नपरएका अनी जबर्जस्ती पदमा बसिरहेका। ३, माधव कुमार नेपाल-संबिधान सभा निर्वाचनमा २ क्षेत्र बाट हारेर आफ्नै पार्टी को माहासचिब पद पनि गुमाएका अनी बर्सौ देखिको सपना पुरा गर्न लाज पचाएर जनता ले मन नपराए पनि जनताको सेवा गर्छु भनी अनेक गरेर कुर्सी मा पुगेका। ४,रुक्माङद कट्वाल-१,२,३ अनी दुनियाँ लाई थर्काएर बजाएर सक्तिशाली ठानिएको माओवादी सरकारले दिएको निस्कासन को पर्वाह नगरि उल्टै माओवादी लाई नै सरकार छाड्न वाध्य बनाइ अझै पदाशिन। ५,गिरिजा प्रसाद कोइराला-१,२,३,४ सबै का भाग्य बिधाता अनी नेपाल राष्ट्रका भाग्य बिगारक,देशका मुख्य फोहोरी खेलाडी जो आफ्नो पारिवारिक सस्था मा धेरै परिवारका सदस्य हरुलाई अन्धभक्त बनाइ आफ्नो र परिवार को स्वार्थको लागि देस बर्बाद बनाउन सफल अनी देस भर का जुनसुकै शक्ती लाई पनि आफ्नो षड्यन्त्रको जांतोमा घुमाइ घुमाइ पिन्न सफल रही आएका। बिजय कुमार गच्छेदार-कोइराला सस्था बाट बेलेइमा बुद्धी पुर्याएर उपेन्द्र याधव को सस्था छिरी दुनियाँ कान्ड हरुको ढाक्छोप गर्दै त्यहा पनि झगडा मच्चाउदै अन्तत: ठुलै कुर्सिमा पुगेका। जनताको चाहना बिनाको सरकार चलाऊन चुनाव जित्नै पर्दैन नि। घुर्क्यए थर्काये पुग्छ। सुजाता कोइराला-चुनाब जितेको भये त जित्ने हरुको सरकारमा लोकप्रिय मन्त्री पड्काइन्थ्यो होला तर भाग्य पनि कस्तो सरकार त हरुवा हरुकै पो हो त अझ आफ्नो बाबु सबै गोटी चाल्ने मुख्य चालक अनी घरकै सस्था पनि सानो छैन, अब आउँदैन त मज्जा हार्ने हरुको समुहमा उन्को बाउ को पार्टी ले हार्नेकै नेत्रित्वोमा धेरै बिना बिभागीय हरु पठाइ दियो,दुनियाँले बिदेसी भने त के भो प्रभु हरुकोमा पनि त एक ठुलि नेत्री उनी जस्तै त छिन नि। बिचरा वाइसिएल सग कत्रो सिगौरी खेलेर चुनाव जितेका हरुको छाती कती पोल्दो हो यो देखेर। हाम्रो त भात्भती पोल्या छ। बिना बिभागीय हरु- क्या मोज आर्थिक मन्दी बेरोज्गारी अनी मुल्य ब्रिद्धी बाट संसार सगै नेपाल पनि ग्रसित भएको बेला कुनै कामै नगरि मस्तिका साथ सरकारी तलब र सुबिधा मा आनन्द लिन। अन्तिम मा झलनाथ खनाल-खोइ माओवादी हरुको भित्री शक्ती बाट वा समर्थन बाट के पि ओली को जम्बो समर्थक हरुको समेत समर्थन पाइ ठिङ अद्यक्ष्य पदासिन भएकाले होला शायद उन्का पार्टी का कसैले उन्लाई नगनेका अनी हरेक पटक निर्णय गर्ने अनी पछी फेरी कुरा फेर्ने गर्दै धेरै महत्वपूर्ण मुद्धा मा देसलाई धोखा दिएका। र उपेन्द्र याधब-कता कता क्रान्तिकारी झै लाग्ने तर सत्ता मा जोड घटाऊ गर्न निपूर्ण सत्ता गणितबिद भएको घमन्ड गर्दा गर्दै त्यती राम्ररी चलिरहेको सरकार अनी उनी आफ्नै कुशल कार्यकाल लाई भाताभुङ पार्दै आफुले चुनावमा आँफैले दसौं हजार मत ले हराएको मान्छे को हातमा आफ्नो पद सुम्पियी सरकार बाट टाढा बस्नु परेको छ। त्यो पनि आफुले आफ्नो सस्थामा स्थापित गरिएको ब्यक्तिको जबर्जस्तिपन को कारण। सबै भन्दा सोचनिय अनी गम्भिर बिषय के छ भने भर्खरै भारत बाट भएको हाम्रो राष्ट्रियता माथिको त्यस्तो सांघातिक हमलामा मा उल्लेखित कुनै पदाधिकारी हरु को चुँ समेत सुन्न पाइएन जब माओवादी लगायत कारीब २० वटा दल हरु ले त्यस बिरुद्ध कडा आवाज घन्काइरहेका छन।अब तपाईं हामीले यो गाइजात्र बाट मनोरन्जन मात्रै लियिरहने कि हाम्रो राम्रो भबिस्य को कामना गर्ने। हामी जस्ता करोडौँ का छाती मा कस्तो ज्वाल दन्किरहेको होला, कस्ता सपना बुनेर राष्ट्रको लागि मरिदिने हरुको आत्मा कती छट्पटाइ रहेको होला, घाइते हरुको घाऊ कती चर्किएको होला, आफन्त गुमाएका हरु को पिडा कस्तो होला अनी अबिभाबक गुमाउने हरुको भबिस्य कस्तो होला??? ज्ञानेन्द्र अनी बिदेसी समुदाय कती हासिरहेका होलान। के नेपाली जनता को त्यत्रो त्याग तपस्या आज यस्तो हुल तयार गर्नका लागि थियो???
Sujan Neupane
June 5 2009

मनानीय अर्थमन्त्री ज्यु लाई आउदो बजेट को लागि मेरा केही सुझाब हरु

मनानीयअर्थ मन्त्री ज्यु, सर्बप्रथम त यहाँ को नयाँ बजेट निर्माण सम्बन्धी को सुझाब सन्कलन को आव्हान प्रती धन्यवाद ब्यक्त गर्दै आफ्नो बिबेक अनुसार केही कुरा हरु यहाँ समक्ष्य राख्न चाहन्छु। यहाँले गरीबी, पछौटेपन, वेरोजगारी, असमानता, क्षेत्रीय असन्तुलन, गाउँ र शहरवीचको भेद अन्त्य गर्ने तथा एउटा विकसित समुन्नत समातामुलक समावेशी अर्थतन्त्र निर्माणमा बजेट केन्द्रित हुने जानकारी दिनुभएको छ जुन अत्यान्तै सराहनिय छ। सम्भाबित चुनौती हरु:औद्योगिक विकासको निम्ति आवश्यक पूर्वाधार जलविद्युत, सडक, शिक्षा, स्वास्थ, पर्यटन जस्ता क्षेत्रलाई प्राथमिकता दिदै औद्योगिक अर्थतन्त्रको आधारशिला निर्माण गर्नु आगामी बर्षको बजेटको लक्ष्य हुनु र आउँदो बजेट विशेष गरी रोजगारी सिर्जना तथा ग्रामीण कृषिप्रधान अर्थतन्त्रलाई औद्योगिक अर्थतन्त्रमा रुपान्तरण गर्न केन्द्रित हुने बताउनु पक्कै पनि नौलो बिहानि को संकेत हो नै, यहाँको बिगत को बजेट र त्यस्मा उल्लेखित कुरा हरु अनी तिन्का प्रभाब हरुले त्यो कुरा को प्रमाणित गरिसकेका छन। तपाईंहरुको संयुक्त सरकार मा बजेट को पूर्ण रुप मा कार्यन्वयन हुनु पनि एउटा ठुलै चुनौती हो भनेर त गत साल को बजेट मा स्थानिय बिकास मन्त्रालय द्वारा गरिएको खर्छ र राष्ट्रिय ढुकुटी हाल फ्रिज भई बसेको कारीब २२ अर्ब रुपैयां ले नै प्रमाणित गरिसकेका छन त्यस माथि बारम्बार हुने सत्ता साझेदार र प्रतिपक्षी दल अनी राष्ट्रसेबक हरुको बिरोध, बाधा र अबरोध ले पनि अर्को चुनौती पेस गरेका छन। तै पनि समय परिवर्तन सगै सबैको चेतना मा भईरहेको परिवर्तन ले पक्कै पनि तपाईं को योजना र नयाँ बजेट लाई सफल पार्न मद्धत गर्छन् भन्ने आम जनता को विश्वाश छ। दिगो शान्तीमा लगानी:जहाँ सम्म गरीबी निबारण, बेरोज्गारी को अन्त्य,क्षेत्रीय असन्तुलन गाउँ र शहरवीचको भेद अन्त्य,बिकास का अत्याबस्यक आधार निर्माण अनी पर्यटन प्रबर्धन गर्दै मुलुकको औधोगिक क्रान्ति को आधारशिला निर्माण गर्ने कुरा छन त्यो सबै को लागि सर्बप्रथम त देस मा स्थाइ शान्ती को ग्यारेन्टी गरिनु पर्दछ,बन्द हड्ताल लाई कानुनी र राजनैतीक रुपमै कडाइका साथ हतोत्साही गर्नु पर्दछ, राजमार्ग, औधोगिक क्षेत्र, ब्यबसायिक प्रतिस्ठान र बजार हरु सधैं सन्चालन हुने ब्यबस्था हुनु पर्दछ र मुलुकका कुना कुना मा रहेका जनताको सुरक्षाको प्रत्याभुती गरिनुपर्दछ र मात्रै देशमा स्वतन्त्र रुप मा लगानी र जनता मा काम गर्ने उत्साह मिल्नेछ।शिक्षामा लगानी:जनता मा अनुशासन र राष्ट्रियता को भावना बिकास गर्न शिक्षा मा धेरै ठुलो फड्को मार्न अत्यन्तै जरुरी छ या भनौ एउटा सैक्षिक क्रान्ति नै हुनु पर्दछ, शैक्षिक क्रान्ति नै आर्थिक क्रान्ति को जग हो त्यसकारण अन्य कुरा लाई भन्दा शिक्षामा बढी लगानी गरिनु पर्दछ जुन जनता मा चेतना बढाउन अनी स्वस्थ र अनुशासित जीवन बिताउन सहयोगी हुनेछ र महत्वपूर्ण रुपमा हाल हाम्रो अन्तरराष्ट्रिय रुपमा देखिएको प्रतिस्प्राधात्मक सैक्षिक ज्ञान तथा विश्वाब्यापी रुपमा चल्ती मा रहेको अङ्रेजी भाषा को ज्ञान को कमी(जस को कारण नेपाल को राम्रो स्तर को degree भये पनि बहुसन्ख्यक नेपाली हरुले देस-बिदेस मा आफ्नो योग्यता अनुसार को काम गर्न पाउदैनन र नेपालकै कुनै ठुला प्राबिधिक क्षेत्रमा बिदेसी लाई काम गराउनु पर्ने बाध्यता छ।), प्राबिधिक, ब्यबसाहिक र प्रयोगात्मक शिक्षा को अभाब र दसकौ सम्म पनि परिवर्तन नहुने पाठ्यक्रम को घोकन्ते वा तपाईंहरुकै शब्द मा बुर्जुवा शिक्षा बाट हरेक नेपाली विद्यार्थी हरु सधैं पिल्सिरहेका छन अनी पढाई अबधी भर गरेको लगानी जीवन भर मा पनि उठाउन सक्दैनन अनी त्यही कारण युवा हरु को बिदेस पलायन हुने गर्दछ त्यही सानो सानो काम गर्न भये पनि। त्यसैले अबको बजेट ले शिक्षा मा ब्यापक लगानी गर्न सक्नु पर्दछ जस्ले हरेक नेपाली सक्षर बन्नु का साथै शिक्षा र भाषा को कारण संसार को कुनै पनि कुना मा हरेक क्षेत्रमा प्रतिस्पर्धा गरी आफ्नो क्षमता अनुसार को रोजगारी का हक्दार बन्न सकुन। अहिले को जुन ८ कक्षा सम्म निशुल्क शिक्षा दिने सरकारी निर्णय लाई सके सम्म १२ कक्षा सम्म पुर्याउनु पर्दछ र समय सापेक्ष्य व्याबहारिक अनी प्रयोगात्मक पाठ्यक्रम को बिकास गरी त्यस्लाई अन्तरराष्ट्रिय भाषा अङ्रेजी मा पठनपाठन गराइनुपर्दछ जसले अहिले हामी ले भोगेको भाषागत समस्या भाबी पुस्ता ले भोग्नु नपरोस। पर्यटनमा लगानी:हाम्रो आर्थतन्त्र को मेरुदंड को रुपमा रहेको पर्यटन क्षेत्रमा पनि ब्यापक लगानी गरिनु र लगानी आकर्शन गर्न लगानी मैत्री बातावरण बनाइनु पर्दछ। सुरुमा त देस भित्रिने अन्तरराष्ट्रिय एअरपोर्ट(अहिले हाम्रो एक मात्र अन्तरराष्ट्रिय एअरपोर्ट को भौतिक पूर्वधार र प्रशासनिक सेवा को जुन गती छ त्यस्ले पक्कै पनि एक पटक नेपाल आउने पर्यटक लाई बिशेष कारण बाहेक अर्को पटक आउन लाई प्रेरित गर्दैन)को भौतिक र प्रशासनिक पूर्वधार हरुको आधुनिकरण र बिकास गरिनु पर्दछ, अन्तरराष्ट्रिय स्तरको ठुलो र अत्याधुनिक एअरपोर्टको निर्माण र राष्ट्रिय ध्वजाबाहक ऐयरवेज को लागि पर्यटक संसार का धेरै भन्दा धेरै ठाउँ बाट ओसार्नका लागि केही नयाँ बिमान हरु को ब्यबस्था गर्नको लागि ठोस् कदम चालिनु पर्दछ र देसका हरेक क्षेत्रका नयाँ पर्यटकिय स्थल हरु पहिचान गरी पुराना पर्यटकिय सम्पदा हरुको आधुनिकिकरन गर्दै अझ बढी पूर्वधार र सुबिधा हरु को बिकास गरिनु पर्दछ र सन्सार भर बिभिन्न प्यकेज हरु को बितरण गर्दै तिनको बिज्ञापन गर्नु पर्दछ। जुन पर्यटन को दिगो बिकास र आउँदै गरेको पर्यटन बर्ष बाट धेरै मुनाफा हासिल गर्न महत्वपूर्ण सयोगिसिद्ध बन्नेछन, जहाँ लाखौं लाख जनता ले रोजगारी पाउनुका साथै ब्यापार को पनि ब्रिद्धी हुनेछ। खेल्कुदमा लगानी:आर्थिक क्रान्ति र बेरोज्गारीको समस्याको समाधान गर्न आउने बजेट ले पर्यटन र खेल्कुद मा पनि लगानी को बढी नै बगाउनु पर्दछ जहाँ लाखौं रोज्गारी हरु श्रीजना हुने ग्यारेन्टी नै छ। एक त नेपाली खेल्कुद बिशेष गरी क्रिकेट, गल्फ, फुटबल, मार्शल आर्ट र एथलेटिकका खेलहरुमा नेपाल ले सानो लगानी र अती सानो प्रबिधी अनी अत्यन्तै कम पूर्वधारका बाबजुत पनि सार्क र एसिया हुँदै विश्व का अत्यन्तै पूर्वधार, प्रबिधी युक्त देसका ब्यबसायिक खेलाडी हरुका सामु आफ्नो बलियो उपस्थिती जनाइ रहेको छ। त्यसैले अब नेपाली खेल्कुद मा पनि ब्यबसयिकता हुनु पर्दछ, खेलाडी हरुको खेल खेलेरै बाच्ने आधार बन्नु पर्दछ अनी प्रत्यक जिल्ला हरुमा कम्तिमा एक सुबिधा सम्पन्न राष्ट्रिय स्तर को र हरेक क्षेत्र मा कम्तिमा एक अन्तरराष्ट्रिय स्तर को रङशाला बनिनु पर्दछ जसले खेल्कुद मा नयाँ क्रान्ति त ल्याउछ नै र र भर्खरै सम्पन्न ५औँ राष्ट्रिय खेल्कुदमा भोगेको पूर्वधार हरुको समस्या जस्ता कुरा हरु बाट नेपाली खेलाडी हरुले मुक्ती पाइ नयाँ उत्साह का साथ खेलमा उल्लेखनिय प्रगती गर्ने छन अनी खेलाडी हरु खेलेरै जीवन यापन गर्न सक्षम हुनेछन साथै खेल्कुद को माध्यम बाट पर्यटन को पनि प्रबर्धन हुनेछ, जुन गत साल सम्पन्न ओलम्पिक खेल्कुद को आयोजना गरी चाइना ने गरेको आर्थिक हलचल र हाल सन्चालन भाई भई रहेको ईण्डियन प्रिमिएर लिग बाट दक्षिण अफ्रिका ले पाइरहेको आर्थिक सफलता बाट पनि पुस्टी हुन्छ। बिचरणिय के छ भने सरकारको नयाँ रोजगारी हरु को श्रीजना गर्ने जुन उद्धेस्य छ यदी आउदो बजेट ले खेल र खेलाडी मा लगानी गरेर हाल अर्धरोजगार नेपाली खेलाडी हरु, जसको सन्ख्या पनि पचासौँ हजार छ, लाई पूर्ण रोजगर बनाउन सक्ने हो भने त्यही हो रोजगरी निर्माण मा सफलता थोरै लगानी मा धेरै रोजगारी। अन्त्यमा आउंदो बजेटले देसका हरेक कुना कुना मा रहेका जनता हरु ले हरेक तवर बाट परिवर्तन र बिकास को प्रत्याभुती दिने किसिमका कार्यक्रम हरु ल्याइ दंडहिनता को अन्त्य, कानुनी राज्यको निर्माण, मानब अधिकार को पूर्ण प्रत्याभुती, प्रेस स्वतन्त्रता, भ्रस्त्रचार को उन्मुलन जस्ता कुरा हरुको बिकास गर्दै चाडै जनमुखी संबिधान को निर्माण गरी नेपाल लाई आत्मनिर्भर र सम्मुन्नत राष्ट्र बनाउने तर्फ भूमिका खेल्नेछ भन्ने विश्वाश छ। हाल को जस्तै राजास्व सन्कलन मा उल्लेखनिय सफलता हासिल गर्दै उर्जा, सुचना प्रबिधी, संचार, यातायात, स्वास्थ्य, हरेक जनता को जीवन बिमा गर्ने जस्ता कुरामा स्वदेसी बिदेसी लगानी चाडो भन्दा चाडो भित्राइ तिनको फाईदा बाट आफ्नै लगानीको मुनाफा र स्वदेसकै स्वधिन अर्थतन्त्र बाट देस को बिकास गरी जे कुरामा पनि बिदेसिहरुको मुख ताक्नु पर्ने अवस्था बाट मुक्त गराउन आउदो बजेट सफल हुनेछ भन्ने विश्वाश ब्यक्त गर्दै राष्ट्रलाई सफलताको लागि हरेक तर्फ बाट सहयोग गर्न सबै नेपालीहरुको साथ पाइरहन, यहाँ लाई उत्तरोत्तर सफलता को कामना गर्दछु।
धन्यवाद
सुजन न्यौपाने
सिड्नी अष्ट्रेलिया
April 21 2009

नेपाल Switzerland अथवा Singapur बन्छ। कसरी??? आउनुहोस् हेरौ।

हामी सबैले भन्दै आइरहेको नयाँ नेपाल सरकार ले भने झै नेपाल लाई १० बर्ष मा singapur र switzerland नै बनाउन नसकिये पनि एउटा सभ्य, सुन्दर, शान्त, सम्मुन्नत र बिकसित नेपाल भने अबस्य बनाउन सकिन्छ। जस्को लागि सबैभन्दा पहिला शिक्षा, रोजगारी, महिला, सुचना र प्रबिधी अनी सुरक्षा मा सरकार ले बिशेष लगनी र ध्यान दिनु पर्दछ। पछील्ला महिना हरु मा सरकार ले अत्याधिक राजास्व सन्कलन,भ्रस्टचार नियन्त्रन, स्वोरोज्गारी कार्यक्रम, रिण मिनाहा, दैनिक उपभोग्य सामान र यातायात मा सहुलियत, पेट्रोलीयम र बिद्युत आपुर्ती र सहजता, सरकारी कार्यालय हरुको ढिलासुस्ती हटाउने र बिशेष क्षेत्र मा बन्द हड्ताल रोक्ने प्रयास जस्ता निकै नै तारिफ योग्य निर्णय र प्रगती हरु गरिरहेको छ। यती ले मात्र नयाँ नेपाल सम्भब छैन अब सरकार ले देस मा कम्युनिष्ट हरु ले सरकार को नेत्रित्व गरेको झलक दिनु पर्दछ नयाँ नेपाल निर्माण का लागि। जब माओवादी भूमिगत रहदा जसरी गाउ गाउ मा ब्यापक जनसहभागीता गराएर दसकौ देखी बन्द र अलपत्र परेका बिकास निर्माण का काम हरु अकल्पनिय तवर ले छोटो समय र सानो लगानी मा सम्पन्न गराएको थियो त्यसइ गरी अब यो सरकार ले पनि आर्थिक क्रान्ति मा ब्यापक फड्को मार्ने हो भने केही बिशेष निर्णय कनुनी रुपमै लागु गर्नु पर्दछ। देस का जनता मा अनुशासन को बिकास गर्नै पर्छ। जब सम्म जनता मा सभ्याता र अनुशासन को बिकास हुँदैन तब सम्म देस बिकास सम्भब नै छैन। जनता मा अनुशासन र सभ्यता को बिकास गर्न कानुन बलियो नबनाइ हुँदै हुँदैन चाहे त्यो देस का सत्प्रतिसत नागरिक सिक्षित नै किन नहुन। हाम्रो देस मा सैनिक हरु धेरै छन माओवादी लदाकु अनी सरकारी सेना उनिहरु लाई बिकास का काम मा लाउनुपर्दछ र उनिहरुलाई हरेक नागरिक ले सहयोग गर्नु पर्दछ। वार्षिक २३६ वा २६६ अर्ब रुपैया को बजेट ले मात्र बिकास को १० बर्से लक्ष्यमा पुग्न सकिन्दैन। अब यस्तो नियम सरकार ले बनाओस जस्ले गर्दा कम्तिमा परिवार को एक जना सदस्य ले हप्ता को एक दिन अनिबार्य श्रमदान दिनै परोस चाहे त्यो राष्ट्रपती, प्रधान मन्त्री, मन्त्री, कर्मचारी, उध्योगी ब्यापारी नै किन नहोस्। हाम्रो देस को कारीब ३ करोड जनसंख्या मा औसत ५० लाख परिवार होला जस्को १ सदस्य ले मात्र हप्ता मा १ दिन श्रमदान गर्ने हो भने दिन को १०० रुपैयाँ ज्यला दर ले हिसाब गर्दा पनि ५० करोड बराबर को श्रमदान १ दिन मा हुन्छ, त्यस माथि सेना पुलिस र माओवादी लडाकु पनि सगै काम मा हुन्छन अनी बिकास को लागि छुट्याएको रकम प्रबिधीमा र काम गर्ने हरु लाई खाजा पानी को लागि प्रयोग गर्न सकिन्छ। यदी त्यसो हुने हो भने गाउ गाउ मा बाटो बन्छ , सिन्चाइ पुग्छ, पुल पुलेसा पाटी पौवा बन्छन, बिद्यालयहरु बन्छन, पार्क अनी खेल मैदान बन्छन, ब्रिक्ष्यारोपन हुन्छ, सामुहिक खेती ब्यवसाय हुन्छ बजार ब्यबस्थान हुन्छ लुत्पात्,चोरि,होहल्ला जस्ता समस्या समाधान हुन्छन। अनी शहरमा फोहोर ब्यबस्थापन हुन्छ, नदिहरु ताल तलाउ सफा हुन्छन, मन्दिर हरु सफा हुन्छन, पार्क हरु हराभरा र ब्यबस्थित हुन्छन, सडक का खाल्डा हरु पुरिन्छन, ढल निकास ब्यबस्थित हुन्छन बाटा घाटा पुल पुलेसा सफा हुन्छन, मर्मत हुन्छन, पर्यटकिय क्षेत्र हरु सफ र सुन्दर हुन्छन, अपराध नियन्त्रन हुन्छन, समग्र मा शहर ब्यबस्थित र सुन्दर बन्छ। त्यस्ता काम को नेत्रित्व तिनै ठुला बडा हरु ले सर्बदलिय संगठन बनाइ सुरक्षा निकाय सग सवनवय गरेर गर्नु पर्दछ। यदी कोही त्यस्ता काम मा उपस्थित हुँदैन भने त्यस्लाई पक्रेर जेलमा हाल्ने होइन आर्थिक जरिवाना गराउनु पर्दछ, पैसा तिर्नु परेपछी जो पनि फटाइ गर्न डराउछ यदी गर्छ भने आर्थिक सन्कलन हुन्छ। जसरी युद्ध का समयमा माओवादी को भाटा को डरले गर्दा गाउ का बिकास निर्माण को काम मा सतप्रतिसत जनप्रबाह हुन्थ्यो अब भाटा को ठाउँ मा पैसाfine र कडा कानुन को प्रयोग गरिनु पर्दछ। हाम्रो देस मा अहिले जताततै अपराध बढीरहेको छ त्यस्को नियन्त्रन जसरी पहिले माओवादी को भाटा ले गाउ मा गर्थ्यो अब fine ले गर्नु पर्दछ पुलिस र जेल को प्रयोग fine पछी मात्रा हुनुपर्दछ। हाम्रो मा हावा का ताल मा अपराध हुन्छन यदी मान्छे मा पैसा जरिवाना तिर्नुपर्ने भय हुने हो भने त्यस्ता अपराध हरु बन्द प्राय हुन्छन। उदाहरण का लागि हामी छिमेकी चाइना, कोरिया, जापान, सिङापुर आदी देस हरु लाई लिना सक्छौ। त्यहा जनता का पार्टीगत आस्था भिन्न छन तर देस बिकास र राष्ट्रियता को रक्षा का लागि एकजुट भाई अहोरत्री काम गर्छन् किन? किनकी त्यसो नगरे उनिहरुलाई कनुन बमोजिम सजाय हुन्छ, आर्थिक जरिवान हुन्छ। अष्ट्रेलिया लगयात अन्य बिकसित युरोपेली र अमेरिकि मुलुक हरुमा जनता लाई अनुशासन मा राख्न कडा आर्थिक कारबाही हुन्छ जस्ले गर्दा अपराध नियन्त्रन हुने त छ नै कसैले फटाइ गरी हालेमा सजाय स्वरुप उस्ले आर्थिक कारबाही भोग्नु पर्दछ जसले ब्यापक आर्थिक सन्कलन पनि गर्दछ, त्यहाका हरेक नागरिक कर को दाएरा मा हुन्छन नत्र फेरी उही आर्थिक जरिबाना, जथभाबी फोहोर गर्यो fine तिराइहाल्छ, होहल्ला गर्यो fine नै हुन्छ मानौ कि यहाँ पुलिस भन्दा fine तिर्नु पर्ने पैसा ले बढी अपराध नियन्त्रन गर्दछ, र सत्यता पनि त्यही नै हो। मलाई लाग्छ यो नै एक त्यस्तो उपाय हो जस्ले देस बिकास मा ठुलो भूमिका खेल्छ कडा कानुन बिना जनताले टेर्दैन भन्ने उधाहरन पञ्चायत्, बहुदल र जनयुद्ध का जनता का कानुन पलाना ले नै प्रस्ट पेरिसकेका छन। अब सरकार कडा बन्नै पर्छ। टाएर बाल्ने हात हरु अब बिकास का काम मा प्रयोग गराउनु पर्दछ, आन्दोलन र हड्ताल गर्ने हुल हरु अब निर्माण र सुरक्षा मा लाग्नु पर्दछ जथभाबी रुप मा बिभिन्न फोर्स हरु गठन गरी आक्रमण र प्रतिकार गर्न आदेस गर्ने हरु अब आफ्न कार्यकर्ता लाई निर्माण मा लाग्ने आदेस दिनु पर्छ। सबैजना ले एकजुट भएर काम गर्ने हो भने केही पनि असम्भब छैन। यो कुरा सबैलाई थाह छ तर पालना गर्न गाह्रो छ अनी पालना गराउन सरकार ले नै कडा कानुन बनाउनै पर्दछ।

Sujan Neupane
March 6 2009

हत्या ? हिम्सा ? अस्तब्यस्तता ? कुन ठुलो कुरा हो र सन्क्रमणकाल हो।

मलाई माफ गर्नुहोला यो भनाइ मेरो होइन यो त हाम्रो देसको नयाँ हरु मध्येको एक 'नयाँ' हो जुन आजभोलि नेपालमा धेरै लोकप्रिय छ। हामी भाग्यमानी कि अभागी धेरै भन्दा धेरै नयाँ हरु भोगिरहेछौ नयाँ नयाँ घटनाहरु घटिरहेछन। सुरुमा शाह वंसिय राजा हरुले नेपाल एकिकरण गरे अनी आफ्नै पारिवारिक सम्पत्ति मानी पालो गरी गरी शासन गर्न थाले अनी अर्को थरिको चित्त बुझेन उनिहरुलाई पनि नयाँ नेपाल चाहियो कि कसो ति शाह हरुलाई नै कब्जा गरेर फेरी उनिहरु पनि देसलाई आफ्नै प्यवा जस्तो गर्न थाले, देस बासी हरुलाई पेल्नु सम्म पेले देसलाई अन्धकार नै बनाए अनी सहन नसकेर राष्ट्रबासी हरुले नयाँ कुरा गरे ति सासक बिरुद्ध 'आन्दोलन'। त्यो नयाँले पनि धेरै बस्न पाएन फेरी अर्को अन्धकार छायो देसमा। जनता पनि के कम थिए र एक पछी अर्को नयाँ देखिरहेका फेरी अर्को नयाँ को अभाब महसुस गरिहाले र ल्याइ छाडे नयाँ 'नयाँ'। जती सुकै नयाँ हरु आए पनि चित्त नबुझ्ने हाम्रो देस मा त्यो नयाँ पनि चाडै पुरानो बनी हाल्यो। बिचरा 'नयाँ' कती माया गर्छ हामीलाई २-३ बर्ष मात्र हुँदैछ भर्खरै आएको, यस् पटक चै साह्रै रिसाएर आएजस्तो छ क्यार देस को नाम नै नयाँ बनाइदियो 'नेपाल' लाई 'संघीय लोक्तान्त्रिक गणतन्त्र नेपाल' बनाइ दियो धेरै संघ सम्स्था हरुको नयाँ न्वारन गरी दियो हरेक कुरा नयै नयाँ निती नियम नयाँ काम गर्ने तरिका नयाँ समस्या नयाँ समाधान नयाँ के रमाइलो हो सबै नयै नयाँ। दुई चार वाटा कुरा हरु त झनै नयाँ भएका छन सरकार, सरकारको गठन अनी पतन अनी फेरी अर्को सरकार गठन ति सबै कर्मकाण्ड हरु नयै तरिका बाट भए। धेरै राम्रा खाल्का नयाँ हरु लिएर आएको यस् पटक को नयाँ ले त्यती नै नराम्रा नयाँ हरु पनि बोकेर ल्याएको रहेछ जुन अहिले छरिरहेको छ। गरीबी नयाँ अशान्ती नयाँ, हत्या, हिम्सा, अपरहरण, बलत्कार, महंगी, हाहाकार, लोड्सेडिङ, इन्धन पानी खाना अभाब, बेरोजगारी, प्रकोप, अतिक्रमण वाह कती धेरै नयाँ। यो कती अनौठो कुरा मान्छे हरुले बोल्ने भाषा पनि नयाँ हुन थालेका छन। अहिलेको जल्दो बल्दो निउ इन्ट्री को रुपमा अहिले 'सन्क्रमणकाल' भन्ने नयाँ आएको छ जय हो यो नयाँ को। हाम्रा देसका ठुला कुर्सी माथिका फर्सी हरुलाई राम्रै बाहाना बनेको छ यो। संयोग हो भन्ने कि दिक्क माने हो म दोधारमा छु हाम्रो देस एउटा त्यस्तो देस भयो जसलाई सधैं एउटा न एउटा कालले पनि च्यापिरहेको छ लिच्छबिकाल, मल्लकाल, शाहकाल, राणाकाल त्यस पछी सुरु हुन्छ अशिक्षा, भोकमरी, अनिकाल, पञ्चायतिकाल, प्रजातन्त्रकाल, बहुदलकाल, जनयुद्धकाल अनी फेरी संकट्काल, अनिकाल गणतन्त्रकाल हुँदै अहिले 'सन्क्रमणकाल'।यो काल चै अली नराम्रो नै हुदो रहेछ जता सुकै चोरी, डकैती, हिंसा, मुड्भेड, कुट्पिट, मारकाट, अपहरण, फिरौती, बलात्कार, बैदेशिक हस्तक्षेप, दन्डहिनता अरु कती हो कती भनेर सध्य नै छैन चारै तिर अशान्त बन्दै बन्द फेरी यही बेला प्राकृतिक प्रकोप पनि। हुन त यो 'नयाँ' को राम्रो प्रयोग नभएर नै भएको हो नयाँ को अर्थ नबुझेर। तिनै कुर्सी माथीका फर्सी हरुको कारण भईरहेछ यस्तो(मलाई पनि एउटा नयाँ उपमा को प्रयोग गर्न मन लाग्यो)। देसलाई भद्रगोल बनएका छन आ-आफ्नो स्वार्थ पुर्तिका लागि खोक्न सम्म खोकेका छन, जनता लाई भड्काएर आपसमा लडाएका छन हिम्सा मच्चाउनेलाई राजनैतीक संरक्षण दिएका छन, देसको कुना कुना मा असुरक्षा ब्यप्त छ जनता लाई सुरक्षित राख्न सकेका छैनन अनी सानो भन्दा सानो घटना पनि रोक्न असमर्थ छन अनी भनिदिन्..."हेर्नुस् सन्क्रमण काल मा यस्तै हुन्छ"। होइन हाम्रो देसले कती वटा कालको सामना गर्नु पर्ने हो भन्या कहिले अनिकाल,कहिले संकटकाल, कहिले युद्धकाल अब अहिले सन्क्रमणकाल रे!!! अझै अहिलेको नयाँ मा त देस टुक्र्याउने कुरा पनि भइरहेछ धर्म, संस्क्रिती अनी भाषाको आधारमा यो पनि संक्रमणकाल भएर नै होला शायद। यस्ता अनर्थ बाट देसलाई अब कसले बचाउला नयाँ नयाँ प्रभु हरु पनि देस भांड्न नै लागि परेका छन जता सुकै बबालैबबाल यस्तै सधैं भाईरहने हो भने के हुन्छ हाम्रो देसको हाल भनेर फेरी सोध्यो बिरोध स्वरुप धर्ना दियो जुलुस निकाल्यो फेरी उही जबाफ आउछ "यो कुन ठुलो कुरा हो र अहिले सन्क्रमणकाल हो, सन्क्रमणकाल मा यस्तै हुन्छ"।

सुजन न्यौपाने सिड्नी अष्ट्रेलिया

The Increasing Political Tourism in Nepal

Sujan Neupane Sydney, Australia'NEPALI TIMES' AUSTRALIA, March 2009

There was a confusion in Nepali people, that after monarchy is abolished in Nepal and Maoist are come to the power, Nepal will not get any foreign aids and it will not be able to balance and betterment the friendship between Nepal and its friends all over world, which was made by other political parties as their election strategy. But Nepali people were aware of such statements and confusions made by such parties because they had tested those political parties and their rule so many times. Nepal wanted to see a new power to establish permanent peace and new type of government system without monarchy. As a result the great Nepali people gave their support to the former rebels and took them to the power with the win of a total of 217 seats in the new 601-member constituent assembly election that was double the number of seats of their nearest rivals and favourites. It was a fantastic result of 2006 historic peace deal the Maoists signed with mainstream parties that ended their decade-long insurgency that left around 13,000 Nepali people dead. Also their election strategy and people’s keen to see the Maoist in power and see the change as Maoist had made their slogan of the change in election. That result slapped the traditionally the dominant parties in the Himalayan nation and made them remind their contribution and works they did when they were in the power and now they knew that Nepali people are no longer foolish to listen to their every words and follow them and let them play with the motherland.After Federal Democratic Republic of Nepal landed peace and harmony in Nepal stopping the decade long Maoist insurgency and former Maoist rebel led new government, there is no boundary in tourism industry of Nepal. Now Nepal is not only the eco-tourism destination, it is not only world’s most adventurous tourist destination. It is not only the place to step the birth place of Lord Buddha, climb Mt. Everest and other world’s top 8 highest peaks in the world and visit only the natures beauty or world famous cultural heritage sites. Now we are experiencing Nepal as political destination or we can say Nepal has developed a very different type infrastructure for a new industry, the political industry, which is very famous for national and international political tourists. Nepal’s political tourism is drawing the attention of the world mainly physically and economically powerful nations and all countries that have its diplomatic relation with. Many other world famous organizations and volunteer missions for peace keeping and development purpose are also keen to visit Nepal in this situation.In recent times Nepal welcomed very important and sensible visits to Nepal by high-level Ministers of the world’s power nations such as USA, China, India and UK, highest representative from UN, ministers and delegation from donor nations, highest level army official, top level officers from World Bank and Asian Development Bank. Such visits are really helpful for our peacekeeping process and successful drafting of new constitution. They bring lots of donations, technology and establish better friendship with all friends of Nepal and make new agreements for future developments. This kind of visits are made for different reasons whatever they say outside, there must be their internal strategy to gain lots of profit from present situation of Nepal. They can bring more opportunities now and in the future on the one hand and on the other hand they can ruin the diplomatic relation between Nepal and its neighbours and other friends if Nepal could not present its clear foreign policy and balance its diplomatic relations. As far as the High-Profile visits are concerned, United Nations Secretary-General Ban Ki-moon visited Nepal on October 31st last year to see one of the world’s biggest political change and most praised peace keeping progress as well as to encourage the integration of Maoist Combatants who are still in process of integration and in the cantonment. Dr Ngozi Okonjo-Iweala, Managing Director of the World Bank Group, went Nepal for a three-day official visit to see the progress of Current support of the bank in implementation of 17 development projects across Nepal with investments of 843 million dollars on 1st Feb 2009. Kunio Senga, Director General, ADB South Asia Department, made his four day visit to Nepal on May last year.Former Indian President Dr APJ Abdul Kalam visited Nepal in mid November to address the 14th convocation ceremony of Kathmandu University in Dhulikhel, Kavre. These visits do not look political but there should be some political impact inside as there is a new system, new government and the brand new power in government and most of all Nepal has opened many doors of different opportunities.America, (who welcomed the new Nepali Prime Minister Prachanda, who is also the supremo of Maoist, despite the former rebel Maoists remaining on the US list of terrorist organizations) is also showing its eagerness in Nepali politics where India continuously and China, traditionally less but now more, are giving their strategic focus more than ever in Nepal. US former president Jimmy Carter has visited Nepal three times for the CA elections representing Carter center, (election observation mission to Nepal) and earlier he had visited in June and November 2006.Richard Boucher, US Assistant Secretary of State for South and Central Asia visited Nepal on the 11th Feb 2009 after visit of Chinese Foreign Minister Yang Jiechi, 2nd Dec, a week Indian External Affairs Minister Pranab Mukherjee left Kathmandu after a three-day tour. Danish Foreign Minister Dr. Per Stig Møller was in Nepal for a two-day visit on November 28th, 2008. India's foreign secretary Shivshankar Menon, who landed in capital Kathmandu on February 17th, 2009 to attempt his second visit to Nepal in three months. This shows how interested they are in Nepali politics. Deputy Minister for International Development Håkon A. Gulbrandsen went Nepal on 5th may last year for a three day visit and that was to follow up the visits of the Prime Minister Jens Stoltenberg in February 2008 and the Minister of the Environment and International Development Erik Solheim in March 2007. There have been lots of the exchanges of the High-Profile military officer visits in recent times as part of diplomatic visit. The very high-rank army chiefs of the world’s power nations have visited Nepal after the political reform or we can say after CPN Maoist led the Federal Democratic Republican Nepal’s government. As we saw Chief of Staff of the of the Japanese Ground Self-Defence Force General Ryoichi Oriki visited Nepal from Feb 10, ‘09- on a 3-day visit to inspect the activities of Japanese arms monitors working under the United Nations Missions in Nepal (UNMIN). Following UK Army Chief General Sir Richard Dannatt who was in Nepali Capital for a four-day visit on November 28, 2009 to see the process of British Gurkha’s recruitment initiated in Nepal following a visit by a delegation of China's People's Liberation Army led by its deputy chief by Major-General I. Huzeng on 19th of November last year, soon after India sent its three-member Army Delegation to Nepal led by the deputy of the Indian Army Lieutenant General APS Dhillon. These kinds of visit are openly showing their presence in Nepali Army affair where there is a conflict-like situation between Nepal Army and the Government, where neither the Army is listening to any of the government’s orders nor government is showing its ability to make the Army to obey its order and suspend any of senior army officials.So far most of the visits have more positive impacts than negative. They are helping Nepal economically, technologically and politically. They have made unforgettable agreements for development of Nepal and betterment the friendship of Nepal with its friend nations and organizations. They are showing the positive symptoms to reach the assumed foreign add assistant presented by Nepali finance minister Dr Baburam Bhattarai in his ambitious new Federal Budget speech last year. such type of visits again and again are making us think either they are more interested in Nepal affair, want to really help Nepal to cross it’s transitional period to successfully and draft Nepal’s new constitution or they have their own strategically profits. We can also guess that they could have proudness of their growing power. Whatever they have in their policy that is out of our approach. From domestic side it is highly considered that Nepal must balance a triangular relationship mainly between US, the worlds power nation, China and India, two very big neighbours who are the emerging power nations in new world physically and economically and Nepal has very close relation to them traditionally by political, geographic, economic and cultural exchange with them. We can get lots of profit from them if we could make a clear policy to maintain the traditional relationship from their economic progress in current world. Nepal must take extreme care of relation with those nations and all of its diplomatic friends as they play very important role in its development programmes and decision making now, then and more in future. Not only the Maoist but all the political parties also should put the responsibility on their shoulder to cross this transitional period successfully and establish the peace in Nepal permanently and make our want of seeing our country as a well developed come true sooner.